آرشیو خرداد ماه 1399

ارث به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟

ارث به چه کسانی تعلق نمی گیرد ؟ امروزه تقسیم ارث یکی از متداول ترین حقوقی است که بعد از مرگ فرد توسط وراث او صورت می گیرد. براساس قانون چند مسئله می تواند از ارث شخص متوفی استفاده کنند که شامل وابستگان سببی و نسبی می باشند.

تاثیر زمان فوت طبق قانون ارث

برخی مواقع تاریخ فوت دو نفر که طبق قانون از یکدیگر ارث می برند نامعلوم است. به عنوان مثال پدر و پسری در یک تصادف فوت کرده اند و مشخص نیست کدام یک زودتر فوت شده است. در نتیجه در خصوص تاثیر زمان فوت باید قائل به تفکیک شد.

۱.  تاریخ فوت هر دو نفر مشخص نباشد.

۲.  تاریخ فوت یکی معلوم و تاریخ فوت دیگری نامعلوم است.

فرض اول: در صورتی که تاریخ فوت افرادی که از یکدیگر ارث می ‌برند نامشخص باشد یعنی معلوم نباشد کدام یک زودتر فوت کرده باشند، اشخاص مذکور از یکدیگر ارث نمی‌ برند. مگر اینکه علت فوت غرق شدن زیر آوار ماندن یا خراب شدن بنا باشد. مثلا پدر و پسری که برای نجات فردی به دریا رفته ‌و دیگر برنگشته ‌اند، در این مثال وراث آن ها از اشخاص متوفی ارث می‌ برند چون علت فوت غرق شدن است هرچند تاریخ فوت معلوم نیست.

فرض دوم: دو نفر که از یکدیگر ارث می ‌برند، تاریخ فوت یکی معلوم و تاریخ فوت دیگری نامعلوم است، در این فرض فردی که تاریخ فوتش نامعلوم است، از دیگری ارث می ‌برد. مثلا پدر و پسری که در تصادف به بیمارستان منتقل می ‌شوند، و کسی نمی ‌داند که پدر چه ساعتی فوت شده، یعنی قبل از انتقال به بیمارستان یا بعد از آن بوده است. در حالی‌ که تاریخ فوت پسر در بیمارستان ثبت شده است.

تقسیم ارث و موانع آن

طبق قانون ارث بعضی موارد مانع از انتقال ارث هستند که عبارتند از: کفر، لعان، قتل، زنا و بردگی

لعان: در صورتی که فردی منکر رابطه پدر و فرزندی شود، یعنی بگوید این فرزند من نیست و به همسرش نسبت زنا دهد در این صورت زن و شوهر از یکدیگر و پدر و فرزند از یکدگر ارث نمی ‌برند. در واقع لعان موجب از بین رفتن زوجیت می ‌شود و زن و شوهر نسبت به یکدیکر برای همیشه نامحرم محسوب می‌ شوند. اگر پدر بعداً رابطه پدر و فرزندی را بپذیرد باز هم پدر از فرزند ارث نمی ‌برد ولی در این ‌صورت فرزند از پدر ارث می‌ برد. لعان قوانین و مقررات خاصی دارد به این صورت که مرد به دادگاه مراجعه و فرزند خود را نفی می ‌کند که البته امروزه این عمل صورت نمی‌گیرد.

کفر: کافر از مسلمان ارث نمی ‌برد. در صورتی که متوفی مسلمان باشد ولی خویشاوندان وی کافر باشند، از او ارث نمی ‌برند. اگر شخص فوت شده کافر باشد و یک وارث مسلمان داشته باشد، ارث او به وارثان کافر نمی‌ رسد.

قتل: طبق ماده ۴۵۱ قانون مجارات اسلامی، در صورتی ‌که قاتل جزء وراث مقتول باشد و قتل عمدی باشد، قاتل از اموال و دیه مقتول ارث نمی ‌برد و اگر قتل خطای محض یا شبه عمدی باشد فقط از دیه ارث نمی ‌برد.

طفل متولد از زنا: طفل متولد از زنا، از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌ برد.

بردگی: در صورت برده بودن وارث یا متوفی از یکدیگر ارث نمی ‌برند. مگر اینکه ورثه فقط یک نفر باشد، که در این صورت برده از اموالی که از متوفی باقی مانده است، خریداری و آزاد و مابقی ارثیه به او داده می‌ شود.

زنا: طبق ماده ۸۸۴ قانون مدنی، نه شخصی که حاصل زنا باشد از پدر و مادر خود و اقوام آنان ارث می ‌برد و نه پدر و مادر و نزدیکان وی از او ارث می ‌برند.

غیبت: در صورتی که شخصی به طور ناگهانی ناپدید شود و اثری از او نباشد، به صورتی که نمی شود نسبت مرگ را به او داد در این حالت، خویشاوندان نمی ‌توانند به بهانه غیبت او ادعای ارث کنند. البته اگر این غیبت ۱۰ سال طول کشد و یا در صورت پیگیری مداوم به مدت ۴ سال، حکم مرگ فردی که ناپدید شده صادر شود، خویشاوندان می ‌توانند برای تعیین تکلیف اموال وی اقدام کنند.

بیشتر بدانید : ارث به چه کسانی تعلق نمی گیرد

فوت قبل از مرگ متوفی: در صورتی که فرزندی قبل از والدین خود فوت کند، خانواده وی (فرزندان و همسر) نمی ‌توانند مدعی ارث باشند.

ارث برای حمل: فرزندی که به دنیا نیامده فقط در صورتی ارث می برد که زنده متولد شود، طبق ماده ۸۷۸ قانون مدنی «هرگاه در زمان مرگ مورث، حملی باشد که اگر قابل وراثت متولد شود مانع از ارث تمام یا بعضی از وراث دیگر می شود تقسیم ارث به عمل نمی آید تا حال او معلوم شود و در صورتی که حمل مانع از ارث هیچ یک از دیگر وراث نباشد و آنها بخواهند ارثیه را تقسیم کنند باید باری حمل سهمی که مساوی سهم دو پسر از همان طبقه باشد کنار گذارند و سهم هر یک از وراث تا حال حمل معلوم شود.»

کلام آخر

در این مختصر به موانع ارث و تاثیر تاخر و تقدم زمان فوت در ارث ‌بری پرداخته شد. در مطالب بعدی شما را با طبقات ارث و مراحل انحصار وراثت آشنا می ‌نماییم.